از جمله علل نقض آراء قطعی هیاتهای حل اختلاف مالیاتی میتوان به موارد زیر اشاره نمود :
گفتار اول: عدم ابلاغ وقت رسیدگی در هیأتهای حل اختلاف مالیاتی
1- وقت رسیدگی هیأت حل اختلاف مالیاتی در مورد هر پرونده جهت حضور مؤدی یا نماینده مؤدی و نیز اعزام نماینده اداره امور مالیاتی باید به آنها ابلاغ گردد . (مستند ماده ۲۴۶ و بند ۱۴ دستور العمل دادرسی مالیاتی)
2- دبیرخانه هیأت مکلف است رأی صادره را حداکثر ظرف مدت ۴۸ ساعت از تاریخ صدور به مؤدی ابلاغ و نسخه ای از رای ابلاغ شده را به اداره امور مالیاتی ذیربط ارسال نماید . (بند ۳۳ دستور العمل دادرسی مالیاتی)
3- عدم ابلاغ رأی اصلاحی به مؤدی ( مستند : بند ۳۲ دستورالعمل دادرسی مالیاتی)
4- عدم ابلاغ وقت رسیدگی به وراث در صورت فوت مؤدی. (مستند بند ۱۶ دستورالعمل دادرسی مالیاتی)
نکته: جلسات هیأتها با توجه به حجم کار میتواند خارج از ۲۱ دستور العمل وقت اداری تشکیل شود ( مستند دادرسی مالیاتی)
گفتار دوم: عدم توجه به بحث ابلاغ اوراق مالیاتی
1- عدم رعایت دقیق مفاد ماده ۲۰۳ قانون مالیاتهای مستقیم
2- عدم رعایت دقیق مفاد تبصره ۲ ماده ۱۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری
3- بسیاری از آراء در ظهر آن وضعیت ابلاغ ندارد و مشخص نیست به مؤدی چه نوع ابلاغی صورت پذیرفته است.
4- در ظهر بسیاری از آرام صرفاً در ستون مربوط به مأمور ابلاغ تکمیل شده است و استنکاف مؤدی یا الصاق قید نشده است.
5- در آراء صادره از شورای عالی مالیاتی و نیز هیات ماده ۲۵۱ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم اصولاً وضعیت ابلاغ همیشه نامشخص است چون مسئول مشخصی جهت ابلاغ وجود ندارد و در فرم ها پیش بینی نشده است و برگ ابلاغیه جداگانه صادر نمی شود.
6- مفاد ماده ۲۰۶ قانون مالیاتهای مستقیم در خصوص ابلاغ واقعی به مدیران صاحب حق امضاء صورت نمی پذیرد.
7- ابلاغ به حسابدار یا مدیر مالی یا کارمند و با هر شخص دیگری در اشخاص حقوقی موضوع قانون تجارت وفق مقرره یاد شده پذیرفته نمیباشد لیکن در صورت حضور مدیر و امضاء نمودن مدیر مالی به نظر ابلاغ واقعی است لیکن این مطلب باید در قسمت ابلاغ رأی قید شود.
گفتار سوم: عدم تدارک فرصت دفاع
فاصله تاریخ ابلاغ وقت رسیدگی و روز تشکیل جلسه میان نباید کمتر از ده روز باشد مگر به درخواست مؤدی و موافقت واحد مربوط (مستند ماده ۲۴۶ قانون مالیاتهای مستقیم و بند ۱۴ دستورالعمل دادرسی مالیاتی )
گفتار چهارم: عدم رعایت اصل بی طرفی
1- نمایندگان عضو هیأت های تجدید نظر حل اختلاف مالیاتی نباید قبلاً نسبت به موضوع مطروحه اظهار نظر داشته با رای داده باشند. (مستند تبصره ۲ ماده ۲۴۷ مکرر)
2- اعضای هیات های حل اختلاف مالیاتی نمی توانند به عنوان وکیل با نماینده مؤدی در جلسات رسیدگی حاضر شوند. ( مستند بند ۱۰ دستورالعمل دادرسی مالیاتی )
3- موارد رد عضو یا اعضای هیات حل اختلاف مالیاتی می بایست رعایت شود. (مستند بند ۱۱ دستور العمل دادرسی مالیاتی)
گفتار پنجم: مستند و مستدل نبودن
آراء اساس اصل ۱۶۶ قانون ، اساسی مستند و مستدل بودن بر آرای مراجع دادرسی از جمله مراجع قضایی و شبه قضایی یکی از اصول و معیارهای دادرسی عادلانه می باشد.
1- رای هیات حل اختلاف مالیاتی بایستی متضمن اظهار نظر موجه و مدلل نسبت به اعتراض موادی بوده و در صورت اتخاذ تصمیم به تعدیل درآمد مشمول مالیات جهات و دلایل آن توسط هیات در متن رأی قید شود. (مستند ماده ۲۴۸ و بند ۲۸ دستور العمل دادرسی مالیاتی)
2- هیأت های حل اختلاف مالیاتی مکلف اند مأخذ مورد محاسبات مالیات را در متن رأی قید نمایند. (مستند ماده ۲۴۹ )
3- هیأت ها موظف اند از صدور آراء به صورت عام و کلی خودداری نمایند. ( مستند بند ۳۰ دستور العمل دادرسی مالیاتی)
4- آراء صادره می بایست متضمن نکات مندرج در بند ۲۹ دستورالعمل دادرسی مالیاتی باشند.
5- همچنین به موجب ماده ۲۲۹ قمم مراجع حل اختلاف برای تشخیص درآمد واقعی مؤدی میتوانند به استاد و مدارک ارائه شده از طرف مؤدی استناد نمایند. به علاوه طبق بند ۲۴ دادرسی مالیاتی، مؤدی میتواند استفاده از کارشناس رسمی را درخواست کند .
6- در صورت درخواست کتبی ، مودی یا وکیل یا نماینده قانونی ، وی اداره امور مالیاتی با هیات حل اختلاف مالیاتی موظف است حسب مورد رونوشت جزئیات گزارش را که مبنای صدور برگ تشخیص قرار گرفته است به او بدهد. ( مستند بند ۲۵ دستورالعمل دادرسی مالیاتی)
گفتار ششم: عدم توجه به آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری
1- رای هیات عمومی در بحث انتقال زبان انباشته به شرکاء و احتساب آن به عنوان درآمد اتفاقی
2- آرای صادره در خصوص معافیتهای مالیاتی موضوع ماده ۱۳۲ قانون مالیاتهای مستقیم.
3- دادنامه شماره ۳۴۸ مورخ ۱۳۹۷/۰۳/۰۱ هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص شمول یا عدم شمول مالیات بر ارزش افزوده بر فعالیتهای پیمانکاری تامین نیروی انسانی.
4- آرای شعب دیوان در خصوص مالیات بر ارث اظهارنامه مالیاتی.
نکته:
عدم توجه به مفاد دستور موقت صادره از شعب دیوان عدالت اداری (ماده 34 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و انجام اقدامات مغایر با محتوای دستور موقت نیز از جمله علل نقض آراء هیاتهای حل اختلاف مالیاتی محسوب میگردد.
گفتار هفتم: عدم بررسی ادعای اعتبار مالیاتی
1- عدم بررسی وضعیت بلک لیستها
2- عدم تفکیک بین موضوع بلک لیست و صحت و اصالت فاکتورها .
3- عدم استعلام از خزانه و گمرک و …
4- عدم توجه به ادعای مؤدی در خصوص وجود فاکتور و اسناد و داشتن اعتبارات مالیاتی.
گفتار هشتم: عدم رعایت حق تجدید نظر خواهی
مطابق ماده ۲۴۷ ق.م.م مؤدیان و مأموران مالیاتی در مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی به مؤدی میتوانند اعتراض کنند و هیئت حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر صالح به رسیدگی میباشد.