مقدمه
یکی از مسائل مهم در حقوق ارثی است که به فرآیند شناسایی وارثان قانونی یک فرد متوفی و تعیین سهم‌الارث هر یک از آنان می‌پردازد. این فرآیند در ایراندر گذشته در شورای حل اختلاف صورت می گرفت اما اکنون تحت نظارت شعب دادگاه صلح انجام می‌شود. در این مقاله، به بررسی فرآیند حصر وراثت، آراء محاکم، رای وحدت رویه و نحوه حصر وراثت ایرانیان خارج از کشور خواهیم پرداخت.
حصر وراثت و فرآیند آن
حصر وراثت به معنای شناسایی و تعیین وارثان قانونی متوفی و تعیین سهم‌الارث هر یک از آنان است. این فرآیند با صدور گواهی حصر وراثت به پایان می‌رسد. در این خصوص ماده ۸۶۲ قانون مدنی مقرر نموده است ” بر اساس این ماده، وارثان قانونی به سه طبقه تقسیم می‌شوند: طبقه اول شامل اولاد و والدین، طبقه دوم شامل اجداد و برادران و خواهران، و طبقه سوم شامل عموها، عمه‌ها، دایی‌ها و خاله‌ها” اما شناسایی وراث در ادارات و دولت نیازمند صدور گواهی است.
مراحل حصر وراثت
1-درخواست حصر وراثت:وارثان یا هر ذی‌نفع دیگری می‌توانند با ارائه دادخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادگاه صلح ، صدور گواهی حصر وراثت را تقاضا کنند.
2- رسیدگی دادگاه صلح: دادگاه‌های صلح صلاحیت رسیدگی به درخواست‌های را دارند. دادگاه پس از بررسی مدارک و اسناد ارائه شده من جمله گواهی فوت، تصویر مصدق شناسنامه متوفی و ورثه، استشهادیه ئ همچنین حسب صلاحدید با استعلام از اداره ثبت احوال، اقدام به صدور گواهی می‌کند.
3-مدارک مورد نیاز:برای درخواست، مدارکی از جمله شناسنامه و کارت ملی متوفی، شناسنامه و کارت ملی وارثان .
آراء محاکم و رای وحدت رویه
رای وحدت رویه شماره ۷۶۹ مورخ ۱۳۹۸/۰۲/۳۱:این رای توسط هیأت عمومی دیوان عالی کشور صادر شده و به ضرورت ارائه گواهی مالیات بر ارث قبل از صدور گواهی حصر وراثت اشاره دارد.
حصر وراثت ایرانیان خارج از کشور
برای ایرانیان مقیم خارج از کشور، فرآیند ممکن است پیچیده‌تر باشد. این افراد باید درخواست خود را به کنسولگری یا سفارت ایران در کشور محل اقامت خود ارائه دهند. سپس این نمایندگی‌ها مدارک را به دادگاه‌های ایران ارجاع می‌دهند. همچنین، ممکن است نیاز به ارائه مدارکی اضافه بر مدارک معمول باشد که وضعیت اقامت و تابعیت را تأیید کند. همچنین افراد مقیم خارج از کشور می توانند با دادن وکالت به وکلای دادگستری در ایران اقدام به اخذ این گواهی نمایند.
نکات کلیدی
– مالیات بر ارث: مطابق با ماده ۳۴ قانون مالیات‌های مستقیم، وارثان باید مالیات بر ارث را پرداخت کنند یا ترتیبات لازم برای آن فراهم کنند.
– تعیین سهم‌الارث: دادگاه پس از بررسی مدارک و اسناد، سهم‌الارث هر وارث را مطابق با قوانین مدنی تعیین می‌کند.
-اعتراضات و شکایات: وارثان در صورت عدم رضایت از تصمیم دادگاه، می‌توانند اعتراض خود را به مراجع قضایی بالاتر ارائه دهند.
نتیجه‌گیری
حصر وراثت یکی از موضوعات پیچیده و حساس در حقوق ارثی است که نیازمند دقت و آگاهی کامل از قوانین و مقررات مربوطه است. با توجه به نقش حیاتی دادگاه‌ها در تفسیر و اجرای قوانین، مشاوره با وکلای متخصص در این زمینه، از جمله وکلای پایه یک دادگستری آقایان علیرضا حسین‌زاده و حمید عسکری، توصیه می‌شود.
–
